สำหรับ ตำนานก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ นั้นเป็นตำนานที่โด่งดังมากในภาคอีสานซึ่งตำนานนี้พูดถึงประวัติความเป็นมาและสาเหตุสำคัญในการที่มีการสร้างพระธาตุก่องข้าวน้อย โดยตำนานได้มีการพูดถึงครอบครัวหนึ่งซึ่งอยู่ด้วยกันสองคนโดยมีผู้เป็นแม่ที่เป็นหญิงที่แก่ชราแล้วกับลูกชายที่กำลังอยู่ในวัยทำงาน
โดยทั้งคู่นั้นมีอาชีพทำนาซึ่งในทุกๆเช้านะลูกชายจะต้องออกจากบ้านแต่เช้ามืดเพื่อไปไถนาหลังจากนั้นผู้เป็นแม่ก็จะตื่นขึ้นมาทำอาหารแล้วนำกับข้าวไปส่งให้ลูกชายกินในตอนเช้าทุกๆเช้าแต่เราอยู่มาวันหนึ่งปรากฏว่าผู้เป็นแม่นั้นทำอาหารไปส่งลูกช้าเนื่องจากว่าอายุมากแล้ว ส่วนทางด้านลูกชายนั้นก็รอแม่ตั้งแต่เช้าจนสายจนเที่ยงแม่ก็ยังไม่มาสักทีซึ่งเขาเองนั้นก็หมดแรงเหนื่อยจากการทำงานและหิวข้าวมากแล้วเมื่อเราแม่แล้วแม่ไม่มาก็เกิดอาการหงุดหงิด
เมื่อถึงเวลาเที่ยงผู้เป็นแม่ก็รีบเอาข้าวมาส่งให้ลูกซึ่งแน่นอนว่าผู้เป็นแม่ไม่ได้เล่าถึงสาเหตุของการมาส่งข้าวช้าแต่ด้วยความที่ลูกชายนั้นมีอาการหิว โซ และอยู่ในอารมณ์โมโหจึงไม่ได้มีการถามไถ่ถึงสาเหตุของการที่แม่มาส่งข้าวช้าและยังพาลโกรธผู้เป็นแม่ มองเห็นข้าวที่แม่เตรียมมาให้กินนั้นมีแค่นิดเดียวก็ทำให้ยิ่งโมโหเข้าไปใหญ่คิดว่าข้าเพียงแค่นี้ไม่พอให้ทำให้เขาหายหิว
แล้วด้วยความที่โกรธแม่มากที่แม่มาช้าและยังเอาข้าวมาให้น้อยเขาจึงได้เอาคันไถซึ่งอยู่ใกล้มือฟาดไปที่ตัวแม่ของเขาเองโดยเข้าฟาดไปหลายทีแบบไม่ยั้งไม่ได้สนใจเลยว่าแม่จะล้มลงหมดสติไปแล้วหลังจากนั้นเมื่อตีแม่จนน้ำใจเขาก็ไปนั่งกินข้าวจนกินอิ่มแล้วแต่ข้าวที่แม่เตรียมมาให้ก็ยังคงเหลืออยู่เขาเริ่มสำนึกได้ว่าเขาใช้ความรุนแรงกับแม่มากเกินไปจึงได้หันมาดูแม่
แต่เมื่อหันกลับมาเห็นแม่ก็เห็นว่าแม่นอนหมดสติและเมื่อเข้าไปดูใกล้ๆก็เห็นว่าแม่ของเขานั้นเสียชีวิตแล้ว ซึ่งหลังจากที่เขาหายโมโหหิวแล้วและรู้ว่าตัวเองทำอะไรลงไปเขาก็เสียใจกับการกระทำในครั้งนี้ของเขามาก ดังนั้นเขาจึงได้มีการสร้างพระธาตุก่องข้าวน้อยขึ้นที่กลางนาตรงบริเวณที่แม่ของเขาเสียชีวิตเพื่อเป็นการชดเชยความผิดที่เขาได้มีการฆ่าแม่ของเขาเป็นการสร้างพระธาตุขึ้นมาเพื่อใช้บาปกรรมที่เขาได้ทำขึ้นมานั่นเอง
สนับสนุนเรื่องราวโดย. ทางเข้า ยูฟ่าเบท มือถือ